Πολιτισμός και Παράδοση

Ο Δήμος Ιτάνου είναι από τους μικρότερους Δήμους του Νομού Λασιθίου, με πληθυσμό γύρω στους 2500 κατοίκους. Η φύση όμως προίκισε αυτή τη μικρή περιοχή με τόσες ομορφιές που την καθιστούν μοναδική στην Κρήτη. Πουθενά αλλού δεν έχουν συγκεντρωθεί τόσοι Αρχαιολογικοί χώροι, που μαρτυρούν την ένδοξη ιστορία αυτής της περιοχής.Ψηλά βουνά, φαράγγια, σπήλαια, υπέροχες ονειρεμένες παραλίες είναι τα στοιχεία που κάνουν τον ανατολικότερο αυτό Δήμο της Κρήτης μοναδικό.

Μοναδικοί όμως είναι και οι άνθρωποι που ζουν σ΄αυτό τον τόπο και κρατούν ακόμα ζωντανές τις παραδόσεις και τον παραδοσιακό τρόπο ζωής. Η βασική τους ασχολία είναι η γεωργία και ειδικά το μάζεμα της Ελιάς, που λόγω της ποσότητας κρατάει σχεδόν όλο τον χειμώνα. Άλλωστε η περιοχή του Δήμου Ιτάνου όπως και ολόκληρη η Επαρχία Σητείας φημίζεται για το καλύτερο και ποιοτικότερο ελαιόλαδο του κόσμου.

Το καλοκαίρι οι κάτοικοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία, το ψάρεμα και τον τουρισμό. Από την φύση τους γλεντζέδες, γνωρίζουν πως να χαίρονται και να διασκεδάζουν με τρόπους μοναδικούς, με μουσική και χορούς που ξυπνούν τις παραδόσεις και μεταδίδονται αναλλοίωτοι από γενιά σε γενιά. Τους καλοκαιρινούς μήνες οργανώνουν πανηγύρια και γιορτές, με λύρα και ντόπιους μεζέδες, με καλεσμένους όλους τους ξένους επισκέπτες, που έχουν την ευκαιρία να δουν, να συμμετέχουν και να μάθουν Κρητικούς χορούς από τους πάντα πρόθυμους και ταλαντούχους χορευτές.

Λαογραφικό Μουσείο Παλαικάστρου

Για να γνωρίσει κανείς ένα λαό και να προσεγγίσει τον τρόπο ζωής του, δεν αρκεί να γνωρίζει μόνο το σήμερα. Καθοριστικό ρόλο παίζει και η γνωριμία της ζωής του χθές. Αυτό πετύχαμε με τη δημιουργία ενός παραδοσιακού Κρητικού σπιτιού που στεγάζει το λαογραφικό μας μουσείο.Η προσπάθεια ίδρυσης του μουσείου ξεκίνησε το 1987, από τους πολιτιστικούς συλλόγους Παλαικάστρου Ελεία και Ίτανος, με την συμπαράσταση της Ιεράς Μονής Τοπλού και της τότε Κοινότητας.Στο Μουσείο εκτίθενται πολλά αντικείμενα και εργαλεία που χρησιμοποιούσαν οι παλαιότερες γεννιές επί τουρκοκρατίας μέχρι το 1960. Ορισμένα από αυτά είναι σπάνια είδη της κρητικής λαϊκής τέχνης.